1. Przesłanki materialnoprawne WPZ
 

Zgodnie z art. 77 § 1 Kodeksu karnego skazany może zostać warunkowo przedterminowo zwolniony, jeśli jego postawa, właściwości i warunki osobiste, okoliczności popełnienia przestępstwa oraz zachowanie w trakcie odbywania kary uzasadniają przekonanie, że będzie przestrzegał porządku prawnego, a w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa.
 

Dodatkowo, skazany musi odbyć określoną część kary:
 

  • co najmniej połowę orzeczonej kary pozbawienia wolności,
  • dwie trzecie kary w przypadku recydywy podstawowej (art. 64 § 1 KK),
  • trzy czwarte kary w przypadku recydywy wielokrotnej (art. 64 § 2 KK),
  • 25 lat w przypadku kary dożywotniego pozbawienia wolności.
     

2. Okres próby
 

Warunkowe przedterminowe zwolnienie wiąże się z poddaniem skazanego okresowi próby, który trwa przez czas równy pozostałej do odbycia części kary, jednak nie krócej niż 2 lata i nie dłużej niż 5 lat (art. 80 § 1 KK). W przypadku zwolnienia z kary dożywotniego pozbawienia wolności okres próby wynosi 10 lat.
 

3. Przesłanki formalne i procedura
 

Postępowanie o warunkowe przedterminowe zwolnienie inicjowane jest wnioskiem skazanego, obrońcy, prokuratora, dyrektora zakładu karnego lub sądu penitencjarnego. Rozpoznaniem wniosku zajmuje się sąd penitencjarny właściwy dla miejsca odbywania kary. Decyzję podejmuje sąd penitencjarny w składzie jednoosobowym, po zapoznaniu się z opinią zakładu karnego, w której ocenia się m.in. postawę skazanego, jego zachowanie i prognozy resocjalizacyjne.
 

4. Odwołanie i ponowny wniosek
 

Na postanowienie sądu penitencjarnego przysługuje zażalenie do sądu okręgowego. W przypadku oddalenia wniosku kolejny można złożyć po upływie 6 miesięcy (art. 161 § 1 KKW). W wyjątkowych przypadkach sąd może skrócić ten okres.
 

5. Odwołanie WPZ i konsekwencje
 

Warunkowe przedterminowe zwolnienie może zostać odwołane, jeśli skazany rażąco narusza porządek prawny, popełnia przestępstwo lub uchyla się od obowiązków nałożonych przez sąd. W takim przypadku skazany wraca do zakładu karnego w celu odbycia pozostałej części kary (art. 160 KKW).
 

Podsumowanie
 

Warunkowe przedterminowe zwolnienie jest istotnym instrumentem prawa karnego wykonawczego, pozwalającym na wcześniejsze opuszczenie zakładu karnego przez skazanego spełniającego określone kryteria. Procedura jego udzielenia jest sformalizowana, a decyzja sądu penitencjarnego opiera się na analizie prognozy kryminologicznej skazanego. Warto pamiętać, że uzyskanie WPZ nie oznacza całkowitej swobody – skazany pozostaje pod nadzorem i musi przestrzegać nałożonych obowiązków, aby uniknąć jego odwołania.

 

ADWOKAT WARSZAWA

696599733