Czym jest System Dozoru Elektronicznego (opaska) ?

 

System Dozoru Elektronicznego – jest to system umożliwiający odbywanie kary pozbawienia wolności w warunkach nieizolacyjnych, polegający na kontrolowaniu zachowania osoby skazanej wyrokiem sądu przebywającej poza zakładem karnym przy użyciu aparatury monitorującej, czyli urządzeń elektronicznych oraz instalacji i systemów, które zawierają służące tej kontroli podzespoły elektryczne lub elektroniczne.


Ustawodawca przewidział sytuacje, w których dopuszczalne jest wykonanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, co pozwala uniknąć konieczności izolacji osoby skazanej od społeczeństwa.


W przypadku kary pozbawienia wolności mamy do czynienia z tzw. dozorem stacjonarnym, który polega na kontrolowaniu przebywania skazanego w określonych dniach tygodnia i godzinach we wskazanym przez sąd miejscu. Poza dozorem stacjonarnym możliwe są również formy dozoru mobilnego i dozoru zbliżeniowego. 

 

Rodzaje dozoru

 

Wyodrębnienie trzech rodzajów dozoru wiąże się z wykonywaniem w SDE kary pozbawienia wolności, środków karnych oraz środków zabezpieczających. Nie ma wątpliwości co do tego, że dozór stacjonarny jest stosowany wobec skazanego, któremu sąd penitencjarny udzielił zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE (art. 43la i 43o § 1 KKW). Natomiast możliwość stosowania dwu pozostałych rodzajów dozoru należy ustalić w drodze wykładni odnośnych przepisów KK, nieokreślających wprost, który z tych rodzajów dozoru wchodzi w grę. Wyniki tej wykładni pozwalają przyjąć, że:


1) dozór mobilny dotyczy skazanych, wobec których sąd orzekł zakaz wstępu na imprezę masową (art. 41b § 3 KK), a także wobec sprawców czynów zabronionych (art. 93e, 93d § 1 i 6 KK);


2) dozór zbliżeniowy dotyczy skazanych, wobec których sąd orzekł środek karny w postaci zbliżania się do określonych osób (art. 41a § 1 i 2 KK).


Jednakże w tym wpisie skupimy się na dozorze stacjonarnym.


W sprawach związanych z udzieleniem zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego właściwy jest sąd penitencjarny, w którego okręgu skazany przebywa. Sąd orzeka w tym przedmiocie na wniosek skazanego lub jego obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego lub dyrektora zakładu karnego.


Pierwszym z warunków formalnych dotyczących możliwości wykonywania kary w formie dozoru elektronicznego jest okoliczność, że kara może być wykonywana w systemie dozoru elektronicznego jedynie wówczas, gdy pozwalają na to warunki techniczne obejmujące w szczególności liczbę oraz zasięg dostępnych nadajników i rejestratorów oraz możliwości organizacyjne ich obsługi.
Dodatkowo należy wskazać, że Sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli zostały spełnione łącznie następujące warunki:


1) wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy, a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 2 Kodeksu karnego (tzw. recydywa wielokrotna),


2)  jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary,


3)  skazany posiada określone miejsce stałego pobytu,


4)  osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę na wykonywanie przez skazanego dozoru elektronicznego w miejscu ich zamieszkania,


5)  odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne.


Dodatkowo skazanemu, który nie rozpoczął wykonywania kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym.


W tym miejscu podkreślić należy, że skazanemu, który odbywa już karę w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie w systemie dozoru elektronicznego pozostałej części kary, jeżeli za udzieleniem zezwolenia przemawiają dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego.


Wypada przy tym nadmienić, że możliwość zastosowania instytucji dozoru elektronicznego istnieje także w przypadku, gdy wymierzono dwie lub więcej niepodlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno, nieprzekraczających w sumie jednego roku i 6 miesięcy.

Po pozytywnej ocenie wszelkich wyżej wskazanych warunków, należy sporządzić pisemny wniosek 
o udzielenie zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, który powinien zawierać szczegółowe uzasadnienie wszelkich okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. 


Warunkiem koniecznym uzyskania zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności jest złożenie stosownego wniosku, który będzie zawierał szczegółowe uzasadnienie potwierdzające spełnienie przez skazanego wszelkich przesłanek warunkujących możliwość jego pozytywnego rozpatrzenia. 

 

Aspekt techniczny SDE

 

Od strony technicznej System Dozoru Elektronicznego składa się z nadajnika zainstalowanego w wodoodpornej i antyalergicznej opasce mocowanej na nodze lub przegubie dłoni przypominający wyglądem zegarek oraz urządzenia monitorującego zamontowanego w miejscu odbywania kary. Urządzenia te kontrolują wykonywanie przez skazanego zaleceń sądu i ustalają fakt przebywania w miejscu odbywania kary w wymaganych przez sąd godzinach. W przypadku nieobecności lub spóźnienia urządzenie monitorujące natychmiast powiadamia o tym zdarzeniu Centralę Monitorowania, która dokładnie rejestruje przebieg kary. O każdym takim fakcie natychmiast informowany jest również sędzia penitencjarny i zawodowy kurator sądowy.

 

Co można robić odbywając karę w ramach SDE?

 

Podstawowym obowiązkiem skazanego odbywającego karę w ramach SDE jest pozostawanie w miejscu stałego pobytu lub w innym wskazanym miejscu w wyznaczonym czasie oraz przestrzeganie porządku prawnego. Sąd penitencjarny określa przy tym przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia, w których skazany ma prawo się oddalić z miejsca stałego pobytu lub innego wskazanego miejsca, na okres nieprzekraczający 12 godzin dziennie, w szczególności w celu:


1) świadczenia pracy;

2) wykonywania praktyk religijnych lub korzystania z posług religijnych;

3) sprawowania opieki nad osobą małoletnią, osobą niedołężną lub chorą;

4) kształcenia i samokształcenia oraz wykonywania twórczości własnej;

5) korzystania z urządzeń lub zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych;

6) komunikowania się z obrońcą, pełnomocnikiem oraz wybranym przez siebie przedstawicielem, o którym mowa w art. 42 Kodeksu karnego wykonawczego;

7) komunikowania się z podmiotami, o których mowa w art. 38 § 1 Kodeksu karnego wykonawczego (stowarzyszenia, fundacje, organizacje oraz instytucje, których celem działania jest pomoc w readaptacji skazanych, jak również kościoły i inne związki wyznaniowe oraz osoby godne zaufania);

8) utrzymywania więzi z rodziną lub innymi bliskimi osobami;

9) korzystania z opieki medycznej lub udziału w terapii;

10) dokonania niezbędnych zakupów.

 

Jeżeli w trakcie wykonywania kary zaistnieją szczególne okoliczności, ustalony przez sąd penitencjarny harmonogram może zostać zmieniony.

 

Jeśli potrzebujesz profesjonalnej pomocy w sprawie systemu dozoru elektronicznego (SDE) - skontaktuj się z naszą Kancelarią i umów się na spotkanie

 

 prawnik bemowo