Kradzież - kiedy mamy do czynienia z przestępstwem, a kiedy z wykroczeniem?
Definicja kradzieży została zawarta w art. 278 par. 1 Kodeksu karnego. Zgodnie z tym przepisem kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
W tym miejscu warto zaznaczyć, że rzeczą ruchomą będzie nie tylko telefon, motocykl, czy biżuteria.
Do tej kategorii zaliczamy również pieniądze i inne środki płatnicze, jak również dokumenty uprawniające do otrzymania sumy pieniężnej albo zawierające obowiązek wypłaty kapitału, odsetek, udziału w zyskach albo stwierdzenie uczestnictwa w spółce (np. odcinek akcji, weksel, czek itp.).
Powyższa definicja wskazuje, że ukraść można rzecz cudzą. Cudzą, czyli nienależącą do sprawcy kradzieży. Co ważne, ukradziona rzecz musi mieć właściciela.
Przedmiotem wykonawczym kradzieży z art. 278 § 1 Kk jest cudza rzecz ruchoma. Pojęcie rzeczy ruchomej należy rozumieć w znaczeniu cywilnoprawnym, z uwzględnieniem art. 115 § 9 Kk. Rzecz jest cudza wówczas, gdy nie stanowi własności sprawcy. Wśród cudzych rzeczy ruchomych przedmiotem wykonawczym kradzieży nie może być rzecz zgubiona, która podlega ochronie w art. 284 § 3 Kk. Nie jest też możliwa kradzież rzeczy niczyjej, ponieważ nie jest ona rzeczą cudzą i może być legalnie nabyta na własność przez zawłaszczenie (art. 181 Kc).
Należy pamiętać o tym, że wszystkie typy kradzieży ścigane są na wniosek pokrzywdzonego, jeśli zostały popełnione na szkodę osoby najbliższej (art. 278 par. 4 Kk). W innych przypadkach kradzież ścigana jest z urzędu.
Przepisy dotyczące kradzieży stosuje się również do kradzieży energii oraz karty uprawniającej do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego.
Kiedy mamy do czynienia z przestępstwem, a kiedy z wykroczeniem?
Z kradzieżą mamy do czynienia wtedy, gdy doszło do zaboru rzeczy mającej wartość majątkową, czyli taką, którą da się wyrazić w pieniądzu.
Nie będzie zatem kradzieżą odebranie rzeczy, która nie ma wartości majątkowej. Taki czyn został opisany w art. 126 Kodeksu wykroczeń, zgodnie z którym kto zabiera w celu przywłaszczenia, przywłaszcza sobie albo umyślnie niszczy lub uszkadza cudzą rzecz przedstawiającą wartość niemajątkową, podlega karze grzywny albo nagany.
Wykroczeniem będzie ponadto kradzież rzeczy ruchomej o wartości nieprzekraczającej 500 zł, przy czym należy pamiętać, że jeśli sprawca zabiera jednym czynem kilka rzeczy, to należy uwzględniać ich wartość łączną.
Sprawca takiego wykroczenia może spodziewać się kary aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
Kwalifikowane typy kradzieży
Przestępstwo kradzieży występuje ponadto w trzech typach kwalifikowanych, czyli takich, za które grozi wyższa kara niż za przestępstwo „podstawowe”.
Tymi typami kwalifikowanymi są: kradzież z włamaniem, rozbój oraz kradzież rozbójnicza.
Kradzież z włamaniem ma miejsce wtedy, gdy sprawca zabiera cudzą rzecz ruchomą, uprzednio pokonując zabezpieczenia, by móc się do tej rzeczy dostać. Może więc wybić szybę w aucie, by ukraść radio samochodowe, zniszczyć kłódkę do piwnicy i ukraść rower czy też wyłamać zamki w domu i ukraść telewizor. To przestępstwo opisane zostało w art. 279 par. 1 Kk. Sprawcy grozi za nie kara pozbawienia wolności od roku do 10 lat. Co ważne, kradzież z włamaniem zawsze stanowi przestępstwo. Nie ma więc znaczenia wartość skradzionych przedmiotów.
Przestępstwo rozboju opisane jest w art. 280 par. 1 Kk. Zgodnie z tym przepisem kto kradnie, używając przemocy wobec osoby lub grożąc natychmiastowym jej użyciem albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do lat 12. Rozbój, tak samo jak kradzież z włamaniem, zawsze stanowi przestępstwo, niezależnie od wartości skradzionej rzeczy. Z rozbojem mamy zatem do czynienia na przykład wtedy, gdy sprawca, grożąc na przykład pobiciem, wymusza na pokrzywdzonym oddanie portfela i telefonu.
Typ kwalifikowany rozboju - mamy z nim do czynienia wtedy, gdy sprawca grozi użyciem broni palnej, noża lub innego niebezpiecznego narzędzia lub środka obezwładniającego albo działa w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu. Typ kwalifikowany wystąpi ponadto wtedy, gdy sprawca dopuszcza się rozboju z inną osobą, która posługuje się bronią, innym niebezpiecznym przedmiotem lub działa w sposób bezpośrednio zagrażający życiu poszkodowanego. W tym przypadku sprawcy grozi nie mniej niż 3 lata pozbawienia wolności.
Kradzież rozbójnicza polega na zastosowaniu przemocy wobec osoby, groźby natychmiastowego jej użycia lub na doprowadzeniu człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności w celu utrzymania się w posiadaniu zabranej rzeczy. Zachowania te winny mieć miejsce bezpośrednio po dokonaniu przez sprawcę kradzieży. Sprawca tego czynu podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10 (art. 281 Kk). Kradzież rozbójnicza zawsze stanowi przestępstwo, niezależnie od wartości skradzionych rzeczy.
Jeśli potrzebujesz profesjonalnej pomocy w sprawie karnej - skontaktuj się z naszą Kancelarią i umów się na spotkanie
prawnik bemowo