DEFINICJA STALKINGU

 

Stalking jest formą przemocy emocjonalnej, polegającą na uporczywym nękaniu, które u prześladowanej osoby wywołuje uzasadnione obawy o własne bezpieczeństwo. Podejmowane przez stalkera działania, cechują się niską szkodliwością, ale ich częstotliwość i forma wpływają niekorzystnie na samopoczucie ofiary. 

Szukając pełnej definicji pojęcia Stalkingu należy przejść do art. 190a Kodeksu karnego, który wskazuje, że:

§ 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. 

§ 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej. 

§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. 

§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

 

UPORCZYWE NĘKANIE - NA CZYM POLEGA?

 

Dobrem chronionym w tym przypadku jest wolność psychiczna człowieka i prawo do ochrony życia prywatnego.  Dla wypełnienia znamion przestępstwa uporczywego nękania konieczne jest, aby u pokrzywdzonego zaistniało uzasadnione poczucie zagrożenia lub istotne naruszenie jego prywatności. 
Wspomniane poczucie zagrożenia musi mieć charakter obiektywny – tzn., że praktycznie każda osoba, która znalazłaby się w takiej sytuacji odczuwałby tożsame poczucie zagrożenia, naruszenia jej prywatnej przestrzeni, naruszenia prywatności.
Metody sprawcze osób popełniających przestępstwo uporczywego nękania jest tak wiele, że nie sposób wymienić wszystkich działań, które mogłyby zostać uznane za „stalking”. 
Przez nękanie należy rozumieć wielokrotne, powtarzające się prześladowanie wyrażające się w podejmowaniu różnych naprzykrzających się czynności, których celem jest udręczenie, utrapienie, dokuczenie lub niepokojenie pokrzywdzonego albo jego osoby najbliższej. Jest to więc z zasady przestępstwo wieloczynowe. Mogą to być zachowania zarówno legalne, jeśli oceniać je pojedynczo, polegające np. na wysyłaniu listów (tradycyjnych lub elektronicznych) i SMS-ów, telefonowaniu, nachodzeniu w różnych miejscach albo stałe jej śledzenie lub naprzykrzające się towarzyszenie, jak również nielegalne, wyrażające się np. w grożeniu, włamywaniu się do skrzynek na listy lub do mieszkania ofiary w celu pozostawienia wiadomości lub innych przedmiotów. Ze względu na charakter dobra chronionego podejmowane przez sprawcę czynności nie mogą przybrać postaci bezpośredniego zamachu fizycznego, tj. na zdrowie, życie lub nietykalność osobistą pokrzywdzonego lub jego osoby najbliższej. Mogą zawierać się natomiast w bezprawnym postępowaniu z rzeczą stanowiącą własność ofiary lub atakować jego cześć lub dobre imię (np. przez rozpowszechnianie nieprawdziwych i przykrych wiadomości).
Dodatkowo należy wskazać, że jednorazowe działanie nie wypełni znamion tego przestępstwa. W mniej oczywistych przypadkach należy zastanowić się, czy sprawca nie dopuścił się wykroczenia z art. 107 kodeksu wykroczeń – czyli tzw. wykroczenia złośliwego niepokojenia.
By zachowanie mogło być uznane za stalking, nękanie przez sprawcę musi być uporczywe, a zatem polegać na nieustannym oraz istotnym naruszaniu prywatności innej osoby lub na wzbudzeniu w pokrzywdzonym uzasadnionego okolicznościami poczucia zagrożenia, poniżenia lub udręczenia. Ustawodawca nie wymaga przy tym, aby zachowanie stalkera niosło ze sobą element agresji. Nadto prawnie irrelewantne jest w kontekście strony podmiotowej tego przestępstwa, czy czyn sprawcy powodowany jest żywionym do pokrzywdzonego uczuciem miłości, nienawiści, chęcią dokuczenia mu, złośliwością czy chęcią zemsty. Dla bytu tego przestępstwa nie ma znaczenia, czy sprawca ma zamiar wykonać swoje groźby. Decydujące jest tu subiektywne odczucie zagrożonego, które musi być oceniane w sposób zobiektywizowany

W wyniku nowelizacji KK, która nastąpiła ustawą z 31.3.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, obowiązującej z dnem uchwalenia (Dz.U. z 2020 r. poz. 568 ze zm.), ustawodawca wprowadził do art. 190a § 1 KK dwa kolejne znamiona w postaci poczucia "poniżenia" i "udręczenia", które stały się dodatkowymi skutkami działania sprawcy uporczywego nękania.

Zgodnie z wykładnią językową poniżenie oznacza zachowanie polegające na obrażeniu godności innej osoby, umniejszanie jej wartości, przedstawienie w złym świetle wobec innych, upokorzenie jej lub w inny sposób okazanie jej lekceważenia albo braku szacunku. Udręczenie natomiast obejmuje zachowania polegające na dokuczaniu, przysparzaniu cierpień w szczególności psychicznych, takim umęczeniu, że ofiara żyje w poczuciu dyskomfortu psychicznego lub fizycznego, który determinuje jej funkcjonowanie. Wytworzone poczucie poniżenia lub udręczenia musi także w tym przypadku być uzasadnione, a zatem poparte obiektywnym przekonaniem, że każdy przeciętny człowiek o porównywalnych do ofiary cechach osobowości, psychiki, intelektu i umysłowości w porównywalnych warunkach także odczuwałby takie poniżenie lub udręczenie.


PODSZYWANIE SIĘ

 

Obok karalności uporczywego nękania ustawodawca wprowadził także w art. 190a § 2 Kodeksu karnego drugie przestępstwo, stanowiące swojego rodzaju oszustwo, w postaci podszywania się, tj. fałszywego podawania się za inną osobę z wykorzystaniem jej wizerunku, danych osobowych lub innych danych za pomocą których może być ona publicznie zidentyfikowana, w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej. Czyn ten uzupełnia kryminalizację zjawiska stalkingu, w ramach którego często dochodzi do złośliwego rozpowszechniania wiadomości upozorowanych przez sprawcę na pochodzące od osoby nękanej, mających wyrządzić jej dodatkową przykrość, być dla niej uciążliwe lub wyrządzić szkodę, w szczególności z wykorzystaniem Internetu, np. przez rozpowszechnianie ofert matrymonialnych, anonsów erotycznych lub notoryczne zamawianie w jej imieniu towarów i usług.

 

ŚCIGANIE NA WNIOSEK POKRZYWDZONEGO


Ściganie przestępstwa uporczywego nękania oraz podszywania się pod inną osobę następuje na wniosek pokrzywdzonego.

 

TYP KWALIFIKOWANY


Typ kwalifikowany z art. 190a § 3 Kodeksu karnego związany jest ze skutkiem w postaci targnięcia się na własne życie pokrzywdzonego spowodowany uporczywym nękaniem lub podszywaniem się pod niego. Typ kwalifikowany zagrożony jest karą pozbawienia wolności od roku do lat 10, zaś ściganie odbywa się w takim przypadku z urzędu.

 

 

Jeżeli potrzebujecie Państwo pomocy w sprawie karnej, w tym w zakresie uporczywego nękania, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią bezpośrednio pod numerem tel.: +48 696 599 733 lub też na adres mailowy: kancelaria@adwokatplacheta.pl